Het is net 09.00 uur geweest als ik inlog in de digitale startsessie van mijn nieuwste intervisiegroep. Vier frisse, jonge advocaten verschijnen op mijn scherm. Ik krijg er meteen energie van; een leuke, spontane groep die meteen ook als een groep voelt.

Ik start een groep altijd met een uitleg van de twee – voor mij – belangrijkste elementen van intervisie: luisteren en (zelf)reflectie. En echt, in de meeste groepen roept er wel iemand: “luisteren? dat is easy!”. Maar laat juist dát nou moeilijk zijn voor veel mensen.

Luisteren is meer dan alleen je mond houden als de ander praat. Luisteren vergt geduld en zelfbeheersing. Het vergt de kunst om iemand écht te horen, zonder een oordeel te hangen aan dat wat je hoort. Zonder een oplossing aan te dragen ook. En laten we eerlijk zijn: hoe moeilijk is dat!

Toen mijn oudste geboren werd, liep ik een lichte vorm van PTSS op als gevolg van de bevalling. Ik kwam terecht bij een vrouwelijke bedrijfsarts die het zelf had meegemaakt. Zij zei: “vertel je verhaal zo vaak als je kunt. Vertel het aan iedereen die het horen wil en aan iedereen die het niet wil horen”. Dat deed ik.

Het resultaat was teleurstellend. Ik merkte dat veel mensen niet bereid, of misschien wel niet in staat zijn om te luisteren. En vooral ook dat iedereen wel een oordeel klaar heeft. Ik werd overspoeld met  – waarschijnlijk – goed bedoelde adviezen. Niet alleen van het kaliber “je zou wellicht”, of “misschien kun je”, maar vaak ingeluid met “je moet …”.

Ik “moest” op een gegeven moment zo veel, dat ik vooral het gevoel had dat ik niet voldeed. Want ik kon na zes weken niet “gewoon” verder gaan, ik kon na twaalf weken niet “gewoon” werken. Ik kon de knop niet “gewoon” omzetten en ik kon ook niet “gewoon” blij zijn en alleen denken aan positieve dingen.

Regelmatig kon ik mijn verhaal niet afmaken omdat de luisteraar me in de reden viel en vervolgens met zijn of haar eigen ervaring kwam. Goed bedoeld, maar dan luister je niet.

Als je écht naar iemand luistert, dan doet jouw eigen ervaring en jouw eigen referentiekader er even niet toe. Zo is dat ook bij intervisie. Je luistert zonder oordeel, zonder een oplossing aan te dragen en geeft de ander ruimte en veiligheid. Ja, ook veiligheid. Want zonder een veilige sfeer, waarbij je niet bang hoeft te zijn dat jouw verhaal aan derden wordt verteld, kun je als inbrenger van het verhaal niet echt en zinvol delen.

En dan, als iedereen écht geluisterd heeft, dan komt de reflectie, de oplossing. Maar ook dan gaat het niet om het oordeel of het advies van de luisteraars. Het gaat juist om het bevorderen van de zelfreflectie van de inbrenger.

Ik vind het iedere keer weer super gaaf om te zien hoe groot de kracht van écht luisteren is. Maar ja, ook ik ben zeker niet perfect. Dus ook ik betrap me er echt nog wel eens op dat ik goed bedoeld toch niet echt luister. Zullen we gewoon afspreken dat we het allemaal blijven proberen? En met mijn PTSS kwam het gelukkig helemaal goed, door dat handjevol mensen dat de kunst van het luisteren wel beheerste. Ik ben hen eeuwig dankbaar.